Meditatie

Daar was een man van Ramathaïm-Zofim, van het gebergte van Efraïm, wiens naam was Elkana, …..
1 Samuel 1 : 1

De meditatie gaat over de tijd van de richters. Het Bijbelboek, dat deze laatste richter van Israël behandelt - en dat het ontstaan van Israëls koningschap en dat van Davids koningshuis beschrijft - begint met ons kennis te laten maken met de vader van Samuël. Het begint ook met te verhalen van de vreugde, de droefenissen en zorgen van het gezin waarin Samuel geboren werd. Hier is dan de vader van Samuël, Elkana.

De naam van de man zou ons volkomen onbekend gebleven zijn, als hij niet in verband had gestaan met deze laatste, en wij mogen wel zeggen grootste richter van Israël. Geen richter was toch tegelijk profeet geweest als Samuël! In deze wanordelijke tijd van vierhonderd jaren heeft geen richter zo orde op zaken gesteld als Samuël. De andere richters richten en redden het volk, hij bracht het volk tot orde en rust!

Elkana woonde in het midden van het land, in Rama op de bergen van Efraïm. Zijn voorvader Zuf was afkomstig uit hetzelfde Bethlehem-Juda, vanwaar Samuël een koning zou halen. Hij stamde af van de Kohathieten, het beroemdste van de geslachten van de Levieten. Elkana was dus in dat bergdorp een leraar, een leraar van de rechte godsdienst. In het einde van de richteren-tijd had hij de rechte godsdienst weten vast te houden. Uit de naam Zofim leidt men af dat te Rama een profetenschool stond. Hoe dat zij, van vaders zijde stamde Samuël van de beste familie, een priestergeslacht, waarin de rechte religie door de vier eeuwen was vastgehouden. Het dorpje in Efraïms bergland is één van de plaatsen geweest, waar als op een eenzaam plekje de dienst des Heeren werd levend gehouden in een eenvoudig - en overigens niet onberispelijk - familieverband.

Rama in Efraïm wordt niet slechts de bakermat van een grote zoon, maar tevens een groot reformator in Israël. Nota bene, dat Efraïm, dat uit den bloede van Asnath, de Egyptische vrouw van Jozef, gesproten was. Uit dit priestergeslacht gaat een zoon opkomen, die én priester én richter zal zijn. God doet grote dingen met kleine mensen. En Hij doet ook grote dingen onder een volk, dat die dingen niet waardig was!

Het ‘maar’ van Elkana’s gezin. Dat Elkana getrouwd was, was geen zonde. Dat hij echter dubbel getrouwd was, was zeker zonde. De Heere Jezus bracht het huwelijk tot zijn oorspronkelijke inzetting terug: “van den beginne is het alzo niet geweest”. Elkana is niet de enige geweest, die het zo deed, hij is ook niet de eerste geweest, die het zo deed. U leest dit ook al bij de aartsvaders Abraham en Jakob. Het is in geen van beide gevallen goed gegaan. U leest dit ook weer niet bij iedereen; zo deed Izaäk niet.

Wij worden meestal getroffen door de roede die wij onszelf gemaakt hebben. Hoe kan een man alleen de liefde opbrengen voor twee vrouwen en hoe kan een man alleen de liefde van twee vrouwen dragen? En nog erger: hoe kan een man alleen écht vader zijn van twee naast elkander groeiende gezinnen? Zoals blijkt in de gezinnen van de aartsvaders veroorzaakte dit veel moeite, afgunst en verdriet. Beledigde liefde is hard. En beledigende liefde is meedogenloos.

In dit gezin zal straks de kleine Samuël geboren worden en uit dit gezin zal hij straks de eerste indrukken meenemen in het leven. Dit zal de godsdienstige situatie weergeven, zoals Samuël die zal vinden onder zijn volk. Hij zal vinden een volk, dat het gebod overtreedt en hij zal vinden een volk, dat de liefde deelt tussen God en de goden van de Kanaänieten. En waar de godsdienst verdeeld is, daar weet men geen raad met de zegeningen en met de beproevingen. Het is een wonder, dat uit dit gezin een harmonische, evenwichtige en Godvrezende man als Samuël gegroeid is. God brengt uit het kwade soms het goede voort.

Hier maakt de kleine Samuël straks mee als vader Elkana gaat aanbidden en offeren. Bidden is de meest innerlijke daad van godsvrucht, open voor het oog van God alleen. Offeren is de meest uiterlijke daad van godsvrucht, openbaar voor God en de mensen. Zelfs ook in die tijd van Eli en zijn beide zinnelijke priesterzonen! Elkana was trouw van jaar tot jaar. Wie aan God dank offert, die eert Hem. Als vader in het bijzijn van de kinderen offert, dan zal de zegen daarvan op het hoofd van de kinderen weerkeren…... en Ik zal hem Mijn heil doen zien! Ps. 91:16b

Ds. W.L. Tukker (1909- 1988)